W ostatnich latach na swej popularności zyskała nisko węglowodanowa dieta ketogenna. Zainteresowanie nią jest szczególnie zauważalne w grupie osób borykających się z problemem nadmiernej masy ciała. Ta dieta doprowadza bowiem do skutków metabolicznych dających efekt utraty masy ciała. Budzi ona jednak liczne kontrowersje. Informacje na temat osiąganych spektakularnych rezultatów często skutkują niestety próbą jej bezkrytycznego stosowania. Dlatego też warto zadać sobie kluczowe pytania: na czym dokładnie ona polega i czy z jej stosowaniem wiążą się zagrożenia? Poniżej przybliżymy najważniejsze kwestie, o których musisz pamiętać. .
Z czego składa się dieta ketogenna?
Jest to dieta wysokotłuszczowa z ograniczoną ilością węglowodanów i białka.
Należy podkreślić, że nie ma ona jednego, ściśle określonego składu, lecz różne warianty, w których stosunek tłuszczu do węglowodanów wynosi 3-4:1 (3-4 g tłuszczu na 1 g białka i węglowodanów). Ilość energii dostarczanej przez tłuszcze waha się od 60 do 90%, z kolei z węglowodanów od 3 do 10%.
Źródła białka:
- mięso i jego przetwory, ryby
Źródła węglowodanów:
- warzywa np.: cukinia, brokuły, kalafior, kapusta, ogórek, papryka, pomidor, por, rzodkiewka, sałata, seler naciowy, szpinak
- owoce np.: grejpfruty, jabłka, mandarynki, pomarańcze, truskawki, awokado (ze względu za tłuszcz)
Źródła tłuszczu:
- oleje roślinne, masło, smalec, majonez
Źródła tłuszczu, białka i węglowodanów:
- jaja, nabiał
Na czym polega działanie diety ketogennej?
Dieta ketogenna charakteryzuje się wysokim spożyciem tłuszczu przy ograniczeniu podaży węglowodanów. Prowadzi do zablokowania utleniania kwasów tłuszczowych i powstawania ciał ketonowych (aceton, acetooctan, beta-hydroksymaślan). W efekcie w organizmie wywołany jest stan ketozy, czyli zakwaszenia, podczas którego głównym źródłem energii nie jest już glukoza a ciała ketonowe.
Jakie są negatywne konsekwencje?
Wczesne powikłania:
- nadmierne zakwaszenie,
- zwiększona senność,
- brak łaknienia,
- zaburzenia żołądkowo- jelitowe,
- nudności,
- wymioty,
- odwodnienie,
- hipomagnezemia (niedobór magnezu),
- hipokalcemia (niedobór wapnia),
- hipoglikemia (obniżone stężenie glukozy),
- hipermoczanemia (nadmierne stężenie kwasu moczowego).
Późne powikłania:
- hiperlipidemia (podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego oraz jego frakcji LDL, rzadko triglicerydów),
- zaparcia,
- kamica nerek,
- niedobór karnityny,
- utrata masy ciała,
- demineralizacja kości.
Dieta ketogenna – jako metoda leczenia
Istnieją jednak pewne okoliczności, w których dieta ketogenna stosowana pod nadzorem lekarza oraz dietetyka może być metodą leczenia, między innymi pacjentów z padaczką lekooporną lub wybranymi wrodzonymi wadami metabolizmu.
Dieta ketogenna jest dietą niedoborową w szereg składników odżywczych, zwiększającą ryzyko powstania różnorodnych powikłań zdrowotnych. Niepokojącym zjawiskiem jest jej rosnąca popularność oraz powszechność stosowania zwłaszcza przez długi czas.. Dlatego też Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych wydało oświadczenie przestrzegające przed stosowaniem diety Kwaśniewskiego jako jednej z diet ketogennych. Należy podkreślić, że dotychczas nie udokumentowano różnic w skuteczności redukcji masy ciała przez zastosowanie tego typu diety w porównaniu do właściwie zbilansowanych diet niskoenergetycznych, które to nie wiążą się z negatywnym oddziaływaniem na stan zdrowia.
Dietetyk Justyna Zalega
Bibliografia:
- Ciborowska H, Rudnicka A, Dietetyka żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
- Nazarewicz R, Konsekwencje stosowania wysokotłuszczowych diet ketogenicznych, Bromat. Chem. Toksykol. 2007, 4:371-374
- Stolińska-Fiedorowicz H, Czy dieta ketogenna jest bezpieczna dla zdrowia? https://ncez.pl/choroba-a-dieta/inne/dieta-ketogenna-jpg
- Wierzejska R, Dieta ketogenna w okresie ciąży. Niebezpieczna i pseudonaukowa propozycja odżywiania https://ncez.pl/ciaza-i-macierzynstwo/plodnosc-i-ciaza/dieta-ketogenna-w-okresie-ciazy–niebezpieczna-i-pseudonaukowa-propozycja-odzywiania
- Ehmke vel Emczyńska-Seliga E, Dieta ketogenna w leczeniu padaczki lekoopornej i wrodzonych wad metabolizmu – wskazania lekarskie https://ncez.pl/dzieci-i-mlodziez/dzieci-0-3/dieta-ketogenna-w-leczeniu-padaczki-lekoopornej-i-wrodzonych-wad-metabolizmu—wskazanie-lekarskie
- Pol K, Dieta ketogenna https://ncez.pl/choroba-a-dieta/inne/dieta-ketogenna-
- Wiśniewska K, Najnowszy ranking diet – degradacja diet niskowęglowodanowych https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/najnowszy-ranking-diet—–degradacja-diet-niskoweglowodanowych
